'Τα παιδιά έχουν ανάγκη το παιχνίδι περισσότερο από ότι τα παιχνίδια'

‘

’Έχει πάνω από 25 λεπτά που παίζουμε με 10 ζευγάρια κάλτσες’’ σκέφτηκα και χαμογέλασα. Τις είχα αφήσει πάνω στο έπιπλο όπως μάζεψα τα ρούχα, τις βρήκε ο μικρός μου και περιχαρής άρχισε να τρέχει στο σπίτι με μια αγκαλιά κάλτσες φωνάζοντας με να παίξουμε μαζί. Να αντισταθώ σε παιχνίδι με κάλτσες; Με τίποτα! Τις βάλαμε στη σειρά, μετρήσαμε, προσποιηθήκαμε πως είναι φαγητό για ένας τέρας που εδώ και μερικές εβδομάδες κατοικεί στο σπίτι μας (άλλες φορές φίλος και άλλες μας τρομάζει), ονοματίσαμε τα χρώματα, διακρίναμε μοτίβα (ρίγες, σχέδια, σχήματα), κάναμε σύγκριση ποσότητας και μεγέθους, τις μεταμορφώσαμε σε θησαυρό, φύλλα (έτσι ήθελε ο μικρός, γιατί να πω όχι;), μπάλες. Με τις ταπεινές κάλτσες του γιου μου αναπτύξαμε την μαθηματική του σκέψη, το λεξιλόγιο, τη φαντασία, τις κοινωνικές και συναισθηματικές του δεξιότητες, τη λεπτή κινητικότητα, γελάσαμε και επικεντρωθήκαμε σε ένα παιχνίδι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Νομίζω η Μαρία Μοντεσσόρι θα ήταν πολύ υπερήφανη για εμάς!

Συμβαίνει πολύ συχνά σε γονείς και εκπαιδευτικούς να εγκλωβίζονται στα δικά τους κουτάκια όταν πρόκειται για επιλογή δώρου ‘’ξύλινο, εκπαιδευτικό, καλή ποιότητα, δεξιοτεχνίας, φαντασίας’’ ή ‘’με αυτό της αρέσει να παίζει ή αυτό ζήτησε από τον Άγιο Βασίλη’’. Σαφέστατα και έχουμε τις προτιμήσεις μας. Είπα κάπως άκομψα προχθές σε μια φίλη για ένα τερατόμορφο (αλήθεια ήταν τέρας, δεν είναι χαρακτηρισμός) φορτηγό ‘Αυτό δεν θα το διάλεγα ποτέ για δώρο στον Κωνσταντίνο’ μη βρίσκοντας τίποτα εκπαιδευτικό ή ελκυστικό στο συγκεκριμένο παιχνίδι. Εγώ πιθανότητα να του έπαιρνα βιβλία ή ένα ξύλινο σπίτι για role play μιας και του αρέσει πολύ το παιχνίδι ρόλων. Η αλήθεια είναι πως ο μικρός της έπαιξε με το τερατόμορφο φορτηγό και δεν θα μάθουμε ποτέ αν θα έπαιζε περισσότερο ή λιγότερο με το ξύλινο σπίτι. Μπορεί να το έκανε γκαράζ για το φορτηγό του ή νοσοκομείο που θα πήγαινε το ερμο το φορτηγό μετά τις επανειλημμένες - εσκεμμένες- πτώσεις από τον καναπέ. Και αυτή είναι η μαγεία του παιχνιδιού. Όχι του φορτηγού ή του σπιτιού αλλά του παιχνιδιού ως δουλειά του παιδιού (την τιμητική της έχει σήμερα η Μοντεσσόρι μου φαίνεται, θα το αποδώσω στο πρόσφατο training που έκανα).

Το παιχνίδι, με την ιδιότητα που του αποδόθηκε προηγουμένως, δεν έχει στεγανά, δεν έχει στερεότυπα, δεν χωράει στους ορισμούς των ενηλίκων, δεν έχει φύλο, περιορισμούς, λιγότερη ή περισσότερη αξία. Το παιδί αξιοποιεί τα ερεθίσματα και με οδηγό την φαντασία και την ανάγκη εξερεύνησης, δημιουργεί μοναδικές ευκαιρίες μάθησης. Έχουμε ένα υπέροχο ξύλινο παζλ με για ταυτοποίηση ποσότητας και αριθμών και αναγνώριση νούμερων αλλά με τις πολύχρωμες κάλτσες καταφέραμε και μετρήσαμε ως το 10.

Θα έχετε δει συχνά παιδιά να προτιμούν να παίζουν με τα κουτιά συσκευασίας από ότι με το ίδιο το περιεχόμενο. Η παιδιά να περνάνε χρόνο παίζοντας με σκεύη της κουζίνας μετατρέποντας τα από καπέλα μέχρι ξίφη, μπανιέρες, και γέφυρες. Τα παιδιά έχουν ανάγκη το παιχνίδι περισσότερο από ότι τα παιχνίδια. Όλα χρειάζονται, δεν επικροτώ την αφοριστική λογική καμίας εκπαιδευτικής μεθόδου ή δικής μας προσωπικής ανασφάλειας. Αγαπώ τα ξύλινα παιχνίδια που προσομοιώνουν εργαλεία ενηλίκων για παράδειγμα αλλά δεν μπορώ να μην επικροτήσω την εκπαιδευτική αξία των duplo και των lego.

Όταν θα φτάσει η στιγμή να επιλέξετε ένα παιχνίδι αυτές τις γιορτές μιας και όλοι χαιρόμαστε τα παιχνίδια σκεφτείτε:

1. ένα παιχνίδι που συναντά ή αγκαλιάζει τις προτιμήσεις και τον τρόπο που μαθαίνει το παιδί μου . Αν για παράδειγμα στο παιδί σου αρέσει το αισθητηριακό παιχνίδι δημιούργησε μια γωνιά που θα μπορεί να παίξει με άμμο, ρύζι, νερό, δημητριακά, πλαστελίνη ή αγόρασε παιχνίδια που θα συνδυαστούν με αυτό όπως αριθμούς και γράμματα που θα κρύβεις μέσα

2. ένα παιχνίδι που θα επεκτείνει τα ενδιαφέροντα του και επομένως και τη μάθηση . Αν έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για ηφαίστεια από ένα βιβλίο που διαβάσατε παρτου ένα σετ που θα κάνετε τα δικά σας πειράματα με ηφαίστειο ή ένα νέο βιβλίο με περισσότερες πληροφορίες, ένα χάρτη στο δωμάτιο του.

3. ένα ‘πολυχρηστικό’ παιχνίδι, ένα παιχνίδι που μπορεί να πάρει πολλές μορφές και να χρησιμοποιηθεί ποικιλοτρόπως όπως είναι τα μαγνητικά σχήματα, τα τουβλάκια duplo, τα linking cubes. Είναι τα λεγόμενα πασπαρτού των παιδαγωγών!

4. ένα παιχνίδι που θα του δημιουργήσει νέα ερεθίσματα. Θα μπορούσα να του πάρω άλλο ένα σετ αυτοκίνητα που τόσο αγαπά ή τρένα ή δεινόσαυρους και από 28 να τα κάνουμε 38 αλλά παρατήρησα ότι στο νηπιαγωγείο ενδιαφέρθηκε και έπαιξε με τα εργαλεία και επίσης πέρασε πολύ χρόνο να ταξινομεί τις καρτέλες των χρωμάτων! Καμιά ιδέα Αγιε Βασίλη;

5. ένα παιχνίδι που θα αναπτύξει μια δεξιότητα όπως σετ τσαγιού, παζλ, εργαλεία γραφής (λεπτή κινητικότητα) , ένα τρένο που έχει επάνω αριθμούς ή γράμματα (αν έχει αρχίσει για παράδειγμα να μετράει αλλά δεν αναγνωρίζει ακόμα τους αριθμούς ή αν έχει αρχίσει να αναγνωρίζει τα γράμματα του ονόματος του).

Αυτές είναι μερικές μόνο προτάσεις από μια παιδαγωγό και μαμά. Το σημαντικότερο είναι να θυμάστε ότι κάθε στιγμή μπορεί να προσφερθεί για μάθηση, παιχνίδι και διασκέδαση, κάθε υλικό, όσο ταπεινό ή βαρετό μπορεί να φαίνεται σε έναν ενήλικα μπορεί να μεταμορφωθεί σε ένα συναρπαστικό παιχνίδι (οι κάλτσες μας καλή ώρα), και ότι είναι η διάθεση μας που μπορεί να απογειώσει ή να συντρίψει τη μαγεία του παιχνιδιού. Του κάθε παιχνιδιού. Την επόμενη φορά που θα αγκαλιάσετε το παιδί σας , να θυμάστε πάντα να αγκαλιάζετε και το παιχνίδι του. Ξέρετε, αυτό που το μεταμορφώνει σε αστροναύτη, μάγειρα, πειρατή, νεράιδα, κτηνίατρο, μαθηματικό, χτίστη, δασκάλα, ζωγράφο, φυσικό…

Καλές γιορτές!

Εύη Μαραμή

Παιδαγωγός - Συγγραφέας